Tajemnice śmierci ostatnich Piastów mazowieckich [FELIETON]

W 1526 roku Mazowsze przyłączone zostało do Korony Polskiej (więcej na ten temat TUTAJ). Było to możliwe po śmierci ostatnich mazowieckich książąt. Niektórzy badacze twierdzą, że nie była ona przypadkowa.

Kazimierz Wielki, który zmarł w 1370 roku, był ostatnim z Piastów zasiadających na polskim tronie. Na Mazowszu jednak dynastia Piastów przetrwała aż do trzeciej dekady XVI wieku. Jej ostatnimi przedstawicielami byli bracia Stanisław i Janusz III. Obaj odeszli z tego świata w wieku 24 lat, a ich śmierć dzieliło zaledwie kilkanaście miesięcy. Nie brakowało więc (i wciąż nie brakuje) teorii o tym, że młodzi Piastowicze zostali otruci. Podejrzewano o to Katarzynę Radziejowską, która była kochanką obu braci. Oskarżenia wysuwano także pod kierunkiem królowej Bony Sforzy, która chciała przyłączyć Mazowsze do Królestwa Polskiego.

Ojcem Stanisława i Janusza był Konrad III Rudy, który zmarł w 1503 roku. Starszy z braci miał wówczas trzy, a młodszy dwa lata. Ich wychowaniem zajmowała się więc matka – Anna Radziwiłłówna, która odseparowała swoich małoletnich synów od spraw państwowych. Sytuacja nie zmieniła się nawet, gdy obaj dorośli. Księżna matka dbała o dostarczanie synom rozrywek, zaniedbując przy tym ich edukację. Stanisław i Janusz uczyli się wprawdzie rycerskiego rzemiosła, jednak do ich ulubionych zajęć zaliczyć należały nieumiarkowane obżarstwo i nadużywanie alkoholu. Hulaszczy tryb życia obu młodych książąt niepokoił ich najbliższe otoczenie (z wyjątkiem matki).

Gdy Stanisław w końcu postanowił się ustatkować, poprosił o rękę Jadwigi, która była córką Zygmunta Starego i Barbary Zapolyi. Jego zabiegi bardzo pozytywnie przyjęto w Krakowie, jednak zamiast młodego księcia do stolicy dotarła wieść o jego niespodziewanej śmierci w wieku zaledwie 24 lat. Kolejnym kandydatem do ręki Jadwigi stał się więc Janusz III. Tym razem także nic nie wyszło z tych matrymonialnych planów, bowiem młody Piastowicz zmarł w nocy z 9 na 10 marca 1526, niedługo po śmierci swego brata. Czy można w tej sytuacji dziwić się, że dość powszechna była opinia o tym, że ktoś młodym Piastowiczom „pomógł” w zejściu z tego świata?

Tymczasem okazuje się, że dziedziczną chorobą mazowieckich Piastów była gruźlica, a połączenie tej choroby z obżarstwem i alkoholizmem kończyło się fatalnie. Tak mogło więc być również w przypadku młodych braci. Zapewne nie dowiemy się już nigdy, czy Stanisław oraz jego młodszy brat Janusz III zostali z tego świata usunięci, czy też zmarli „bez udziału osób trzecich”…