Niedziela Palmowa jest wstępem do Wielkiego Tygodnia i wprowadzeniem w atmosferę Wielkiej Nocy. Łączy w sobie ewangeliczne wydarzenia i dawne zwyczaje wiosenne.
Niedziela Palmowa w kościele określana jest również jako Niedziela Męki Pańskiej. W polskiej tradycji ludowej zwą ją również niedzielą kwietną lub wierzbną. Jest obchodzona jako pamiątka uroczystego wjazdu Jezusa do Jerozolimy, podczas którego mieszkańcy witali Go, machając gałązkami palmowymi. Liturgia Niedzieli Palmowej zaczyna się uroczystą procesją z palmami i ich poświęceniem. W niektórych parafiach „uczestnikiem” procesji jest żywy osiołek. Na początku Eucharystii czytany jest opis powitania Chrystusa w Jerozolimie. Tego dnia czyta się również Mękę Pańską.
Typowo polską tradycją są palmy wielkanocne powstające z gałązek wierzbowych upiększanych bukszpanem, barwinkiem, cisem, widłakiem i papierowymi kwiatami. Dodatkową siłę palmy zyskiwały przez pobłogosławienie ich w kościele. Tym samym wierzbowe gałązki zostały wyjęte ze sfery profanum i włączone w sferę sacrum.
Nasi przodkowie wykorzystywali wielkanocną palmę do różnych rytuałów. Po wyjściu z kościoła uderzali się świeżo poświęconymi palmami, po powrocie do domu dotykali nią domowników i zwierzęta. Chłostanie palmą miało pobudzić siły witalne uderzanego, przekazać mu energię, siły żywotne i rozrodcze.
Poświęcona palma miała zabezpieczać gospodarstwo przez cały rok. Stawiano ją w oknie podczas burzy, by chroniła od piorunów, wkładano pod pierwszą skibę podczas orki oraz do uli, żeby pszczoły dobrze się rozmnażały i dawały dużo miodu.
Tradycja wykonywania palm w wielu regionach Polski jest bardzo bogata i wiąże się z konkursami na najpiękniejszą palmę, które rozstrzygane są w Niedzielę Palmową. Tak dzieje się między innymi w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.
Obecnie w Polsce najpopularniejsza jest tzw. palma wileńska – mała, ale bardzo kolorowa, pleciona z suszonych kwiatów i traw. Wokół wierzbowego patyczka z baziami wije się suche kwiaty i inne rośliny, a całość wieńczy wiechą z naturalnej lub farbowanej mietlicy.
Niemal całkiem zapomniany jest związany z Niedzielą Palmową zwyczaj „chodzenia z pasyjką”. Dzieci z ubogich rodzin wędrowały od domu do domu, nosząc krzyżyk przybrany zielonymi gałązkami – „pasyjkę”. Składały wierszowane życzenia i prosiły o datek, zbierając jajka na święta. Po otrzymaniu jajek dawały gospodyni krzyżyk do pocałowania i odchodziły.
Piękna tradycja.
Kolejne ciekawe informacje