Bardzo często na naszym portalu spotkać można relacje z wydarzeń organizowanych przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. Jakuba z Gostynina. Warto więc przybliżyć czytelnikom jedną z najwybitniejszych postaci w gronie profesorów Uniwersytetu Krakowskiego II połowy XV wieku.
Jakub z Gostynina przybył do Krakowa jesienią 1472 roku i w semestrze zimowym 1472 roku został wpisany do Metryki Uniwersytetu Krakowskiego. Urodzony ok. 1454 roku młodzieniec rozpoczął studia na wydziale sztuk wyzwolonych – podstawowym kierunku dla przyszłych prawników, medyków oraz teologów. Chociaż przeciętny czas studiowania wynosił wówczas dwa lata, Jakub z Gostynina już w 1473 roku uzyskał stopień bakałarza (z francuskiego bakalaureat). Cztery lata później został magistrem sztuk wyzwolonych, rozpoczynając karierę profesora uniwersyteckiego. Jego podstawowym obowiązkiem stało się prowadzenie wykładów, dysput i ćwiczeń na wydziale sztuk wyzwolonych.
Jak każdy wykładowca tego wydziału, Jakub z Gostynina zamieszkał w Kolegium Mniejszym Uniwersytetu Krakowskiego. Piastował katedry retoryki i poezji. Wykładał poezję i literaturę klasyczną. Zasłynął szerokimi zainteresowaniami humanistycznymi wykraczającymi daleko poza obowiązujące wówczas kanony wiedzy i nauki.
Jesienią 1490 roku Jakub z Gostynina został dziekanem wydziału sztuk wyzwolonych. Wśród jego obowiązków najważniejszymi były: zwoływanie wydziałowych zgromadzeń i przewodniczenie im, informowanie rektora, którzy profesorowie zaniedbują swe obowiązki, obecność na dysputach i egzaminach, rozdzielanie obowiązkowych wykładów między mistrzami oraz wykładanie Fizyki Arystotelesa. W swoim komentarzu do tego dzieła Jakub z Gostynina zalicza do filozofii przyrody nie tylko fizykę, ale też matematykę i metafizykę.
Jakub z Gostynina po przedstawieniu rozprawy z dziedziny metafizyki zyskał tytuł kolegiata i w jesiennym semestrze 1491 roku stał się mieszkańcem Kolegium Większego, stając się tym samym członkiem starszyzny wydziału sztuk wyzwolonych i kandydatem na profesora teologii. Aż do 1496 roku prowadził wykłady na wydziale sztuk wyzwolonych. Ich przedmiotem były dzieła z zakresu filozofii przyrody i logiki. Równolegle rozpoczął studia na wydziale teologicznym. Ich ukończenie, które było wówczas szczytem kariery naukowej, wiązało się z przejściem trzech etapów. Pierwszym było zdobycie tytuł bakałarza biblijnego, drugim bakałarza sentencjariusza, a trzecim – tytuł baccalarius formatus in theologia.
Jakub z Gostynina, który tytuł bakałarza teologii otrzymał 29 lipca 1494 roku, dwukrotnie wybierany był rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Funkcja rektora była wyrazem zaufania i poważania. W średniowieczu do rektorskich obowiązków należały: reprezentowanie uniwersytetu, przydzielanie (wspólnie z biskupem krakowskim) miejsc w kolegiach, przydział katedr, obrona praw i przywilejów uniwersyteckich. Po upływie dwóch kadencji rektorskich został wicekanclerzem uniwersytetu (kanclerz był biskup krakowski). Do jego zadań należało m. in. udzielanie prawa do nauczania na poszczególnych wydziałach, obecność na egzaminach i promocjach.
Jakub z Gostynina był wicekanclerzem do śmierci, która nastąpiła 16 lutego 1506 r, pięć dni po ataku apopleksji. Spędził na uniwersytecie ponad 30 lat jako student, a później wykładowca, przechodząc kolejne stopnie uniwersyteckiej kariery. W swoim nad wyraz pracowitym życiu wydał kilka dzieł, które zachowały się w rękopisach oraz jedno opublikowane drukiem w 1507 r. i reedytowane w 1969 r. Był przykładem klasycznego humanisty. Budował zdania harmonijnie, pilnie przestrzegał doboru słownictwa i reguł klasycznej składni. Jest określany przede wszystkim jako filozof, chociaż był również teologiem.
Jakub z Gostynina cieszył się wielkim szacunkiem profesorów i studentów. Po śmierci jego pamięć uczczona została przekazaniem czary wielkiej wartości na rzecz społeczności domu, w którym mieszkał.
Grafika: Metryka spisana ręką Jakuba z Gostynina (archiwum cyfrowe)
Dziękuję za informacje
Historia jest bardzo ciekawa
Interesujący artykuł